3 Δεκεμβρίου, 2014
Εντυπωσιακά γεμάτη ήταν η φιλόξενη αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβούλιου του Δήμου Πέλλας το απόγευμα της Δευτέρας 2-4-2012. Το θέμα που κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον του ακροατήριου, ανέπτυξε με σαφήνεια, πληρότητα και την δέουσα επιστημονική χροιά ο Στέφανος Μ. Δόκας, γαστρεντερολόγος, MD, PhD, διδάκτορας της ιατρικής σχολής του Α.Π.Θ. ήταν : «ο καρκίνος του παχέως εντέρου. Σύγχρονες προκλήσεις». Η ομιλία ήταν ενταγμένη στα πλαίσια του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστήμιου σε συνεργασία με την ΔΗΚΕΠΑ Πέλλας και ήταν η 10η εκδήλωση του έτους 2011-12.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας για τον ανθρώπινο είδος. Υπολογίζεται ότι είναι η 4η σε σειρά μορφή καρκίνου για τον ανθρώπινο πληθυσμό σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ ότι το 6% των κατοίκων της γης, προβλέπεται να νοσήσει από την συγκεκριμένη ασθένεια. Με βάση τα ιατρικά δεδομένα θεωρείται ότι επιτυγχάνεται πενταετής επιβίωση στο 90% των περιπτώσεων, όταν γίνεται πρώιμη διάγνωση. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα ανάμεσα στις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες κατατάσσεται σχετικά χαμηλά, το ποσοστό των περιστατικών καρκίνου του εντέρου έχει αυξητική πορεία.
Η αιτιολογία είναι συνδυασμός περιβαλλοντικών και γενετικών παραγόντων. Η ύπαρξη γονιδίων είναι υπολογίσιμο δεδομένο. Διάφορες ουσίες, δίαιτες αλλά και συνήθειες επιβαρύνουν την όλη κατάσταση παράλληλα με άλλες που βοηθούν στη μείωση της συχνότητας εμφάνισης της συγκεκριμένης πάθησης. Έχει αποδειχθεί ότι διατροφή που περιλαμβάνει φαγητά με μεγάλη ποσότητα λίπους, το κόκκινο κρέας, το υπερβολικό ψήσιμο στα κάρβουνα, η μπύρα, το κάπνισμα, ο διαβήτης κ.ά. ενοχοποιούνται. Στην αντίθετη μεριά βρίσκεται η λεγόμενη μεσογειακή δίαιτα με το ψάρι, τα όσπρια, τα λαχανικά, τα φρούτα, τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, οι βιταμίνες C, D, E, η ασπιρίνη και η χαμηλή μάζα σώματος να προστατεύουν αποτελεσματικά τον ανθρώπινο οργανισμό.
Η επικίνδυνη ηλικία για την εμφάνιση της νόσου είναι πάνω από τα 50 έτη. Επίσης λαμβάνεται σοβαρά το προσωπικό ιστορικό αδενωμάτων, η χρόνια φλεγμονώδης νόσος του έντερου, τα κληρονομούμενα αύνδρομα, η εγκολπίτιδα και οι παρουσία πολύποδων. Το χαρακτηριστικό στην έρευνα είναι ότι η αφροαμερικάνικη φυλή καθώς και οι Εβραίοι εσκενάζι παρουσιάζουν υψηλή συχνότητα εμφάνισης αυτής της μορφής καρκίνου. Ο τελευταίος αναπτύσσεται πάνω σε αδενωματώδεις πολύποδες, αλλά με την χειρουργική αφαίρεσή τους συντελείται μια σημαντική πράξη πρόληψης.
Ο μέσος όρος ηλικίας εμφάνισης της πάθησης είναι τα 70 έτη. Στα αρχικά στάδια μπορεί να είναι ασυμπτωματικός. Ύποπτα σημάδια είναι η αναιμία, η σιδηροπενία, η εύκολη κόπωση, η δύσπνοια, η στηθάγχη και η ορατή μεγάλη αιμορραγία, η αλλαγή στις συνήθεις του έντερου( δυσκοιλιότητα με αυξημένο αριθμό κενώσεων). Πολλές φορές όμως μπορεί να υφίσταται μέχρι και 5 χρόνια δίχως να δίνει ιδιαίτερα σημεία.
Για την διάγνωση λαμβάνεται υπόψη το ιστορικό, η κλινική-δακτυλική εξέταση, οι αιματολογικές εξετάσεις, οι απεικονιστικές εξετάσεις, η ακτινογραφία του παχέος εντέρου (βαριούχος υποκλυσμός), η κολοσκόπηση κλπ. Ως εναλλακτικές μέθοδοι λογίζονται η εξέταση κοπράνων για αίμα, η DNA εξέταση, η αξονική-μαγνητική τομογραφία, η αξονική κολογραφία, οι καρκινικοί δείκτες και η ενδοσκοπική κάψουλα παχέος εντέρου.
Η θεραπευτικές μέθοδοι έχουν να κάνουν κυρίως με την χειρουργική επέμβαση, την ακτινοβολία, την χημειοθεραπεία και τις λεγόμενες παρηγορικές θεραπείες. Στο δε σοβαρό ζήτημα της πρόληψης για τους ασθενείς μέσου κίνδυνου υπάρχει η κολοσκόπηση, οι εναλλακτικές πρακτικές, η εξέταση για αίμα στα κόπρανα ανά 1 έτος, η σιγμοενδοσκόπηση ανά 5 έτη αλλά και ο συνδυασμός των 2 παραπάνω. Για τους ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο συνιστάται σε γενικές γραμμές κολοσκόπηση τουλάχιστον 10 έτη πριν την ηλικία εμφάνισης καρκίνου σε συγγενικά πρόσωπα, τα σύνδρομα πολυποδίασης και τέλος ειδικές ιατρικές οδηγίες.
Ένας σύγχρονος άνθρωπος θα πρέπει να αναρωτηθεί αν είναι ασθενής μέσου ή αυξημένου κίνδυνου, αν πρέπει να κάνει προληπτικό έλεγχο για την ηλικία άνω των 50 ετών και φυσικά νωρίτερα σε ασθενείς αυξημένου κίνδυνου, αν υπάρχει αναιμία, σιδηροπενία και αιμορραγία από το ορθόν. Η κολοσκόπηση και η χειρουργική αφαίρεση των πολύποδων μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου σε ποσοστό μέχρι και κατά 90%. Τα εγκολπώματα δεν έχουν σχέση με το προαναφερθέντα καρκίνο.
Το ελαιόλαδο είναι μια από τις καλύτερες ασπίδες προστασίας του οργανισμού, ακόμη και όταν αυτό τηγανίζεται . Μια ισορροπημένη διατροφή μεσογειακού τύπου είναι μια σύγχρονη πρόκληση της εποχής μας μιας και η συνιστώμενη νηστεία από την ορθόδοξη εκκλησία συμβάλλει πολλαπλώς και στην καλή κλινική εμφάνιση και υγεία του ανθρώπινου οργανισμού.
Λάζαρος Η. Κενανίδης, θεολόγος,
δντής 2ου Γυμνάσιου Γιαννιτσών, υποψ. διδάκτορας Α.Π.Θ.
Κατηγορία: Ανοιχτο Λαικό Πανεπιστήμιο – Περίοδος 16η 2011-2012